آسانسور گیرلس

 

آسانسور گیرلس چیست

قبل از هر چیز بهتر است در مورد واژه «گیرلس» توضیح دهیم. واژه «گیر» یا Gear در زبان انگلیسی به معنای دنده یا چرخ دنده است و پسوند «لس» یا Less در زبان انگلیسی به معنای «بدون» است؛ بنابراین ترکیب این دو واژه که به صورت گیرلس نوشته و خوانده می شود به معنی وسیله ای است که دنده یا چرخ دنده نداشته باشد.

آسانسورهای بدون گیربکس یا به اصطلاح گیرلس (Gearless) آسانسورهایی هستند که موتور آن ها فاقد گیربکس است و دور فلکه کششی در این آسانسورها به وسیله اینورتر (Inverter) یا درایو کنترل سرعت کنترل می شود. موتورهای آسانسورهای گیرلس معمولاً آهن ربای دائم یا Permanent Magnet هستند که راندمان بیشتری دارند. سابقاً در آسانسورهای گیرلس از موتورهای DC به منظور کنترل منحنی شتاب مثبت و منفی استفاده می شد ولی امروزه با پیشترفت تکنولوژی در ساخت مگنت های دائمی و الکترونیک قدرت، از موتورهای AC استفاده می شود.

 

 

 

انواع آسانسور گیرلس

 

موتورهای گیرلس انواع متفاوتی دارند که در ادامه به آن ها اشاره می شود

• موتور AC با آهن ربای دائمی
• موتور AC ولتاژ متغیر و فرکانس متغیر
• موتور DC ولتاژ متغیر

 

تفاوت موتورهای گیرلس و موتورهای گیربکس دار آسانسور

شاید اولین تفاوتی که در آسانسورهای گیرلس با موتورهای گیربکس دار به چشم بیاید این است که در موتورهای گیرلس، به دلایل نبود گیربکس، تکان و لرزش کمتری در کابین احساس می شود. هم چنین، موتورهای گیرلس نیازی به روغن کاری ندارند در حالی که عدم روغن کاری به موقع برای موتورهای گیربکس دار، می تواند باعث آسیب به آن ها شود. از نظر دور موتور نیز، آسانسورهایی که دارای موتور گیرلس هستند، با دور موتوری برابر با ۱۵۰ دور در دقیقه نسبت به موتورهای گیربکس دار با دور موتور دور ۱۵۰۰ در دقیقه، سر و صدای کمتری ایجاد می کنند و از طرفی موتورهای گیربکس دار چنانچه در ساختمان های پر مسافر و پر تردد استفاده شوند، می توانند خیلی زود داغ شوند که این امر باعث می شود سنسور دما حساس شده و موتور برای خنک شدن به صورت اتوماتیک خاموش شود و در نتیجه آسانسور برای مدتی متوقف شود در صورتی که دمای موتورهای گیرلس معمولاً بالا نمی رود.

هم چنین موتورهای گیربکس دار برای آغاز به کار خود، نیاز به دو تا سه برابر نیروی بیشتری نسبت به موتورهای گیرلس دارند و از نظر راندمان و بازدهی هم، موتورهای گیرلس ۹۸ درصد بازده دارند در حالی که موتورهای گیربکس دار تنها بازدهی برابر ۵۰ درصد دارد که نشانگر این است که موتورگیربکس دار دو برابر بیشتر از موتور گیرلس از انرژی استفاده می کنند.

حجم و وزن موتورهای گیرلس کمتر از حجم و وزن موتورهای گیربکس دار است و به همین دلیل می توان آن ها را به راحتی در آسانسورهای بدون موتورخانه نصب کرد.

 

مزایا موتورهای گیرلس آسانسور

نصب راحت و آسان موتورهای گیرلس

نیاز به فضای کم به دلیل اندازه کوچک این موتورها

راندمان نود درصدی آسانسورهای گیرلس

عدم نیاز به روغن کاری مرتب

کارکرد مناسب در ساعات پر ترافیک

عدم نیاز به دستگاه خنک کننده برای موتور گیرلس

امکان نصب بدون نیاز به موتورخانه

داشتن قطعات مقاوم با طول عمر بالا

فاقد آلودگی صوتی و سر و صدا

کیفیت بالا در حرکت آسانسور

 

معایب موتور گیرلس آسانسور

هزینه راه اندازی بالایی دارد. (البته با توجه به مزایای این مدل از موتورها، در درازمدت استفاده از آن ها مقرون به صرفه است.)

اجزای آن باید حتماً دقیق انتخاب شود.

در محیط های صنعتی به دلیل وجود ذرات مخرب کارایی مناسبی ندارد.

به سنسور تعیین موقعیت روتور (انکدر) نیاز دارد.

ترمز آسانسورهای گیرلس حتماً باید قوی باشد زیرا در وضعیت های اضطراری به دلیل عدم وجود گیربکس باید بتواند به طور مستقل آسانسور را متوقف کند.

نصب و راه اندازی موتورهای گیرلس حتماً باید توسط افراد متخصص انجام شود.

فقدان تجربه و اطلاعات کافی میان شرکتهای آسانسور و سرویسکاران و تعمیرکاران آن

مصرف انرژی در آسانسورهای گیرلس

یکی از وجوه تمایز آسانسورهای کششی و هیدرولیکی (از جمله انواع گیرلس و گیربکس دار)، میزان انرژی مصرفی آن ها است. معمولاً آسانسورهای هیدرولیکی در ساختمان های متوسط تا مرتفع استفاده می شوند، حرکت این نوع آسانسورها نرم تر است و مصرف انرژی در آن ها پایین است.در آسانسورهای کششی گیرلس، چرخ قرقره مستقیماً به موتور متصل می شود بنابراین سرعت بالایی ایجاد می کند. در این آسانسورها، هزینه اولیه معمولاً بیشتر است و گرچه نسبت به آسانسورهای هیدرولیکی مصرف انرژی بالایی دارند ولی نسبت به نوع گیربکس دار مصرف انرژی در آن ها کم است.

 

مشخصات فنی موتور آسانسور گیرلس

برای آگاهی از مشخصات فنی موتور آسانسور گیرلس، در ابتدا بهتر است اجزای یک موتور گیرلس و طراحی آن را بشناسیم. هر موتور آسانسور گیرلس، دارای اجزای زیر است:

موتور محرکه

فلکه کششی

شاسی

روتر یا آرمیچر جریان مستقیم

بلبرینگ محافظ

ترمز مغناطیسی

در موتورهای گیرلس یکسری از قطعات هم وجود ندارند، بنابراین انجام یکسری از کارها نیز ضروری نیستند. قطعاتی چون چرخ دنده و ماردون، بلبرینگ دور بالا، فلایول و کوپلینگ در موتورهای گیرلس کاربردی ندارند و هم چنین این موتورها نیازی به روغن و روغن کاری نیز ندارند.

 

سیستم ایمنی در آسانسورهای گیرلس

معمولاً در آسانسورهای گیرلس، ترمز از نوع جمع شونده خارجی است. ترمزهای این موتورها، دو نوع کفشک دارند. ترمز در آسانسورهای گیرلس به شیوه ای طراحی می شود که بتواند به طور مستقل عمل کند و قبل از باز شدن پاراشوت یا چتر نجات، کابین آسانسور را از حرکت متوقف می کنند. کفشک های آسانسور حتماً باید در برابر ساییدگی و خراش، مقاومت خوبی داشته باشند، قابلیت ارتجاعی و مقاومت حرکتی و گرمایی قابل قبولی داشته باشند و در آب و هوای مرطوب و دیگر شرایط مخرب طبیعی، استحکام داشته باشند.

 

برندهای مطرح موتورهای گیرلس

امروزه موتورهای گیرلس ایرانی و خارجی زیادی در بازار موجود هستند که مهم ترین آن ها عبارتند از:

موتور زیلابگ آلمان

موتور هوبر ایتالیا

موتور آرکل ترکیه

موتور وبر ایرانی

این موتورها را می توان برای آسانسورهای چهار، شش، ده، سیزده و شانزده نفره به کار برد. توان ظرفیتی این موتورها، بین ۴ تا ۱۶ کیلو وات است.

 

سخن پایانی

سال ها است که در ساختمان های مسکونی، تجاری و اداری از آسانسور استفاده می شود و امروزه با افزایش رفت و آمدها خصوصاً در مکان های عمومی، استفاده از این سیستم ها رواج بیشتری پیدا کرده است. یکی از انواع آسانسورها، آسانسورهای گیرلس هستند. این آسانسورها فاقد گیربکس یا جعبه دنده هستند و نسبت به آسانسورهای گیربکس دار مزیت های بسیاری دارند. از جمله این مزایا می توان به نصب راحت و آسان موتورهای گیرلس، نیاز به فضای کم به دلیل اندازه کوچک، عدم نیاز به روغن کاری، کارکرد مناسب در ساعات پر ترافیک، کیفیت بالا در حرکت، عدم ایجاد آلودگی صوتی و … اشاره کرد. هزینه راه اندازی بالا، نیاز به افراد متخصص برای نصب و نگهداری، امکان آسیب دیدن در محیط های صنعتی و … نیز از معایب آسانسورهای گیرلس محسوب می شود.